Yunanistan’da Ramazan Bayramı

AYHAN DEMÄ°R

Yunanistan’da farklı ülkelerden çok sayıda göçmen Müslüman yaşıyor. Bir de bu toprakların yerlisi olan Yunan, Arnavut ve Türk Müslümanlar var. Fakat baÅŸkent Atina’da ibadete açık olan tek bir cami yok. Bayram namazları spor salonlarında, stadyumlarda ya da mescitlerde kılınıyor.

Atina’daki bayram namazlarından sonra sevinç ve hüznün iç içe geçtiÄŸi sahneler yaÅŸanıyor. Bayramın sevinci, camisizliÄŸin hüznü.... 

Evlerdeki bayramlaÅŸmayı, ev ziyaretleri takip ediyor. Afganistan, Pakistan, Mısır, Fas, Filistin, Lübnan, Gana, Suriye, BangladeÅŸ ve Nijerya gibi farklı ülkelerden olsalar da kıbleleri, dertleri ve talepleri bir.

Muhabbetlerine, kahve ve bayramlık tatlılar eÅŸlik ediyor. Yunan tatlılarının yanı sıra memleketlerinin yerel tatlıları ikram ediliyor. 

Kahvelerin yapılış ÅŸekli ve tadı, kültürlere göre deÄŸiÅŸiyor ama “kahve kendiliÄŸinden bir dildir.” Bir de “kötü bir kahve dahi, hiç kahve olmamasından iyidir.” 

Batı Trakya’da durum biraz daha iyi sayılır. En azından, gidebilecekleri camileri var.

Her zaman söylüyoruz: Bize göre, dini demek, aynı zamanda milli demektir. Bunun tersi de doÄŸrudur. 

Batı Trakya Türk Azınlığı için dini bayramların anlamı bir baÅŸkadır. Dini bayramlar, anavatanla beraberliÄŸin tadına varılan, aynı zamanda milli bir bayram tadındaki özel zaman dilimleridir. 

Batı Trakya’daki bayram hazırlıkları, bayramdan bir hafta önce baÅŸlar.Evler içten ve dıştan badanalanır. Ardından, baÅŸtan baÅŸa silinir. Bayrama birkaç gün kala, cevizli baklavalar ya da cevizli kadayıflar hazırlanır. 

Arefe günü, ‘arife çöreÄŸi’ de denilen ‘lokma çöreÄŸi’ ya da ‘kaba çörek’piÅŸirilir. YoÄŸrulmuÅŸ hamur parçalarının zeytinyağında kızartılmasıyla hazırlanan çörekler, komÅŸulara ve akrabalara dağıtılır. Ä°ÅŸin kolayına kaçıp makarna, ÅŸeker, kahve, simit ya da hurma dağıtanlar da vardır. Dağıtım iÅŸini ‘arife böceÄŸi’ olarak isimlendirilen, temiz ve yeni kıyafetler giymiÅŸ, küçük kız çocukları yapar.

Arefe günü ya da bayram namazının hemen ardından kabristana gidilir. Ailenin vefat eden bireyleri ziyaret edilir. Ruhlarına birer Fatiha gönderilir. 

Ä°ftar ve sahur vakitlerinin habercisi olan Ramazan davulcusunun son vazifesi, bayram namazına davettir. Davulcu okuduÄŸu manilerle, bayramın geliÅŸini müjdeler. Ä°ÅŸte onlardan bir tanesi: “Kalkın kalkın Mehmet Efendi / Ramazan bitti, bayram geldi.”

Bayram namazının ardından, önce camide sonra evde bayramlaşılır. Evde babadan büyük varsa, önce baba onun elini öper. Yoksa anne, babanın elini öper. Ardından çocuklar, önce babanın sonra annenin elini öperler. Babanın bayram harçlıklarını dağıtmasından sonra, ailece bayram sofrasına oturulur. Bayrama has yemeklerle donatılan sofradan, doyunca deÄŸil, yemekler bitince kalkılır.

Bayram yemeğinden sonra akşamdan hazırlanan mendiller, çocuklara dağıtılır. Çocuklar, gruplar halinde komşu ve akrabaların kapılarını çalarlar. El öpüp, bayramlaşırlar. Dört köşesi birleştirilerek torba haline getirilen mendillerine, onlar için hazırlanan şeker, çikolata, leblebi ve paraları koyarlar.

Büyükler de yakın akrabalarını ve komÅŸularını ziyaret edip, bayramlaşırlar. Evin gelinleri de eÅŸleri ve çocukları ile birlikte bayramlaÅŸmak için baba evlerine giderler. Herhangi bir sebeple bayramda ziyaret edilemeyenler de ihmal edilmez. Bayramdan sonra geçmiÅŸ bayramlarını kutlamaya gidilir. 

Bayramın ilk günü davulcu da, kapı kapı dolaşır. Elinde uzun bir çubuk bulunan bir kiÅŸi de davulcuya eÅŸlik eder. Davulcu bahÅŸiÅŸleri toplarken, yanındaki kiÅŸi de verilen mendil, havlu ve çorap gibi hediyeleri çubuÄŸa asar. Toplanan bahÅŸiÅŸler ve açık arttırma ile satılan hediyelerin geliri, hayır iÅŸlerinde kullanılır.

BayramlaÅŸmaya gelenlere önce kolonya, ÅŸeker ya da çikolata tutulur. Ardından bayram ziyaretlerinin olmazsa olmazı olan baklava ve kahve ikram edilir. Yanı sıra su ya da meyve suyu da bulunur. 

Batı Trakya’daki bayramlaÅŸmaların diÄŸer adresleri Türkiye Cumhuriyeti BaÅŸkonsoloslukları, seçilmiÅŸ müftülükler ve derneklerin bünyesinde düzenlenen törenlerdir. Batı Trakya’nın tüm ÅŸehir ve köylerinden gelen binlerce kiÅŸi hem bayramlaşır hem de birlik ve beraberliklerini güçlendirirler.

Özetle: Yunanistan ve Batı Trakya’da bayramlar; tüm zorluklara raÄŸmen, dost ve akrabaların buluÅŸtuÄŸu, büyüklerin ziyaret edildiÄŸi, küçüklerin gönlünün hoÅŸ edildiÄŸi günlerdir. Son yıllarda bazı gelenekler unutulmaya yüz tutsa da, birçoÄŸu yaÅŸatılıyor.

Bu vesileyle tüm Ä°slam âleminin Ramazan Bayramı’nı tebrik ediyoruz. Bayram-ı ÅŸerif mübarek olsun!